SON DAKİKA

Yazlık sinema

Yazının Giriş Tarihi: 15.05.2018 23:03
Yazının Güncellenme Tarihi: 18.05.2018 02:21

Televizyonun esiri olmadan evvel gecelerimizi renklendiren mekânlardı sinemalar; tabii kış gecelerini. Yaz geceleri mi? Şimdi sadece yazlık kasabalarında kalan Bahçe Sinemaları vardı.

Kırk elli yıl evvel Bursa’da ona yakın yazlık sinema anımsıyorum; Mahfel’in arkasındaki şimdiki oto-park karşısında, Devrengeç Suyu ile Irgandı Köprüsü arasında, Heykel karşısı Ziraat Bankası aralığında, Cumhuriyet Caddesi Türk Japon fabrikası (Gökçen Han) bahçesinde, aynı doğrultuda İvaz Paşa Çarşısı’nın önünde, Tophanenin altındaki sıra dükkânların üst katında, Altıparmak Caddesi kuzey yakasının ortasında, daha sonraları Kültür park içinde, Hürriyet Mahallesi’nde galiba bir de Yıldırım’da.

 Bedavacılardan  sakınmak için etrafı yüksek, tuğla duvarlarla çevrilmiş, üzerlerine küçük pencereli branda bezleri ile ek yapılmış, ama yine de civarlarındaki yüksek komşu  evlerin görüş açılarını kapatamamış arsalarda havaların ısınması ile açılırlardı. Gece yarısına kadar yüksek açılmış hoparlör sesinden, üç dört gün boyunca aynı filmleri izlemekten, her gece mahalle komşularını ağırlamaktan  rahatsız olsalar da çok şikâyetçi olmazdı semt sakinleri.

Yükseltilerek perde haline getirilmiş duvar her yaz yeniden beyaz, dört kenarı kalın çerçeve şeklinde siyah boyanır, zemin beton ise kıştan kalan çatlaklar onarılır, değilse çakıl taşları ile düzlenirdi. Kışın toplanmış basit, tahta sandalyeler çıtalar, galvaniz tellerle onarlık guruplar halinde bir birine bağlanıp sıralanırdı. Fevkalade rahatsız bu oturma düzeni için seyirciler ya koltuk altlarında şilte taşır ya da sinemacı çocuklardan “cici minder” kiralarlardı; basmadan dikilip artık pamukları ezilmiş, yassılmış ve kirli.

Yerler numarasızdı, bilet fiyatları çok ucuz olurdu. Aileler çocukları ile veya kadınlar tek başlarına gelirler, bazı sinemalarda aile sıraları ayrılır, bu kısma  yalnız erkekler oturtulmazdı. Bebekler sıra yanlarında arabaları içinde uyur, bebekli anneler, küçük yaştaki çocuklar için kış aylarında mümkün olamayacak bir imkân doğardı. Seyir esnasında gazoz, meşrubat, yemiş satılır, tiryakiler devamlı sigara içebilmekten çok mutlu olurlardı. Kültür Park’taki sinema arka kesimde masa düzeni kumuştu. Basma örtülü masanın etrafında daha rahat, tahta koltuklarda oturur, semaverle çay isteyebilirdiniz, tabii daha yüksek bedelle.        

Ses düzeni kaliteli olmazdı ama sterio  yayını tanımayan kulaklarımız çok da rahatsızlık duymazdı. Film sık sık kopar, kömür elektrotlu makinelerde  ark zayıflar, perde flulaşırdı. O zaman makinist toplu ıslık sesi ile uyarılır, bazen filmin tutuşması ile perdede yalazı gölgeleri oluşurdu.

Genelde eski filmler gösteriye girerdi. Birkaç yıl evvel izlediklerimizi tekrar tekrar görmekten hiç şikâyetçi olmazdık. Sansür kurulu açık sahnelere izin vermezdi.  Eğer bir yatak sahnesi gerekiyorsa, karyolanın altında yan yana kadın ve erkek terliklerinin gösterilmesi veya bir tecavüz sahnesinin ileri aşamasında kırılan bir testi, akan bir su görüntüsü ile olay seyircinin hayal gücüne bırakılırdı. Uzun ve ateşli öpüşme sahnelerine genç seyirciler  “iyi muzzz” sloganı  ile eşlik ederlerdi.

Yağmurlu günlerde sinema açılmaz, seyir esnasına yağmur bastırırsa paralar iade edilirdi. Tabii gişeciler ıslanan insanları bezdirip, taleplerinden caydırmak için ödemeyi olabildiğince ağırdan alırlardı.  

              1950 yılında Bulgaristan göçmenlerinin iskân edildiği Hürriyet  Mahallesini banyolar için Çekirgeye gelmiş bir Adanalı zengin ziyaret etmiş. “Cami” cevabı beklentisi ile “bir eksiğiniz var mı” sorusuna “yazlık sinema” cevabını alınca çok bozularak ayrılmış.

              Yine çocukluğumdan anımsadığım bir söylenti de; 1950’li yıllarda iki uyanık(!) Anadolu köylerini dolaşıp “Bu makine yumurta ile çalışır” deyip adam başına topladıkları yumurtaları jeepin  arkasındaki sandığa doldurur, jeneratörden aldıkları elektrik ile  bir ahırlarda, bez perdede  film gösterisi yapıyorlarmış. En heyecanlı yerde gösteriyi kesip “yumurta bitti, haydi beşer tane daha getirin” diyerek. Paranın bulunmadığı ama en azından komşunun folluğunda her zaman bol yumurta bulunabilecek bir ortamda... 

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar (0)

Vefa

16.06.2018 21:53

Gelişim rüzgârları her şey gibi şehirlerde kasabalarda çarşıların da görünümünü, düzenini değiştirdi.  Çocukluğumda önlerinden geçerken çalışmalarını merak ve âlaka ile izlediğim mesleklerin, dükkânların, zanaatkârların bir çoğu yok oldular. Kalanlar ya makineleşmiş üretim şekilleri ve zamana uygula

Yazlık sinema

15.05.2018 23:03

Televizyonun esiri olmadan evvel gecelerimizi renklendiren mekânlardı sinemalar; tabii kış gecelerini. Yaz geceleri mi? Şimdi sadece yazlık kasabalarında kalan Bahçe Sinemaları vardı. Kırk elli yıl evvel Bursa’da ona yakın yazlık sinema anımsıyorum; Mahfel’in arkasındaki şimdiki oto-park karşısın

Dondurmacı

12.04.2018 22:05

Şimdi her yerde dondurma var, yaz ve kış; market dolaplarında, bakkallarda,  yemişçilerde, her köşe başında. Her mekânda  uydurma Maraş kıyafetli satıcıların shov’ları eşliğinde. Ama dondurmacı yok. Yakın zamana kadar dondurmacılar vardı:   Koyun sütünün başlaması ile mevsimi açan; isim yapmış dükkâ

Kadınlar Günü

15.03.2018 12:40

Mart ayının sekizi Dünya Kadınlar günü. Kutlanılan günler ve haftalar o kadar çok oldu ki sanırım yeni bir kutlama için boş gün kalmadı. Kadınlar Gününün geçmişi 1800'lü yıllarda bir tekstil fabrikasında daha iyi çalışma koşulları için greve giden kadın işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasında

Eczane

09.02.2018 23:23

Yarım asırda neler değişmedi ki? Tabii  Eczaneler de. İçlerinden küçücük testereler çıkan ampul ve damla ilaçlar kutuları dışında, kutulu hazır ilâç (müstahzar denilirdi) çok azdı, duvarlardaki kısıtlı raflarda.  Kapaklı teneke kutularda, metal tüplerde ya da üzerine pamuk tıkılmış küçük şişelerd

Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
logo
Ekometre En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.