Virüsün varlığı geçmese de psikolojik etkisinin azaldığını görüyoruz. Rehavete kapılmak olarak görebileceğimiz bu durum, ikinci dalga gelirse hazırlıksız yakalanmamıza neden olabilir. Sağlık sektörünün hazırlıkları tüm disiplini ile devam ediyor. Peki, ekonomi ve maliye politikalarımız bu muhtemel dalgaya ne kadar hazırlıklı?

 

Geçtiğimiz haftalarda Avrupa Birliği ek destek paketi olarak 750 milyar Euro’luk paketi  üye ülkelerin kullanımına sundu. En büyük ticari ortağımız AB’nin bu genişlemeci para politikası elbette bize de olumlu etki edecektir. İhracatımızda kayıpların telafisi için artış potansiyeli olabilir. İkinci dalga olursa, yine tüm Dünya kapalı devreye mi geçer? En azından ticari anlamda ilk dalgada görülen kapanmanın olmayacağını düşünüyorum. Etki ile orantılı olsa da, ticari akışın süreceğini öngörüyorum. Hayatın bir nebze olsun normale dönebileceğini tecrübe ettiğimiz için ikinci dalgadaki ışık ilkine göre daha aydınlık olacaktır. Tabi ki, bu tamamen ekonomik bakış açısı ile oluşturulan bir senaryo… İlkinden daha yıkıcı bir bulaşma durumu olursa her şey ilk bölümdekinden daha ürkütücü senaryoya dönüşebilir.

 

Muhtemel ikinci dalgaya nasıl giriyoruz?

 

Bütçe açığımız planlananın çok üzerinde,

 

Para arzı arttı, enflasyon yukarı yönlü harekete başladı. Merkez Bankası dahi yılsonu bütçe tahminlerini yukarı yönlü revize etti.

 

USD/TL döviz kuru yaklaşık iki ay boyunca 6,85 seviyesinde sabit tutulmaya çalışıldı. Fakat artık bu direnç kırıldı ve yukarı hareket başladı.

 

Merkez Bankası rezervleri düşmeye devam ediyor. Döviz cinsi zorunlu karşılık oranları arttırıldı. Hazine’nin döviz cinsi iç borçlanması hızlandı. Bankalarda yabancı para mevduat arttı.

 

Kısa çalışma ödeneği destekleri uzatıldı.

 

Turizm sektörünün açılması için özellikle Rusya ve Ukrayna uçuşları açıldı.

 

Konut-taşıt-turizm kredileri faiz oranları düşürüldü. Özellikle yazılarımızda sürekli bahsettiğimiz, eleştirdiğimiz durum bir nebze olsun düzeltildi. İkinci el konutlarda bu kadar faiz indirimi ve ödemesiz dönem, konut fiyatlarını arttırıyordu. Bir nebze olsun oran yukarı çekildi ve ödemesiz dönem 3 aya indirildi.

 

Döviz satın alırken ödenen kambiyo vergisi %1’e çıkarıldı. Bu oranın kısa zaman içinde %2’ye çıkarılacağını tahmin ediyorum.

 

Merkez Bankası politika faiz oranında  son toplantısında herhangi bir değişikliğe gitmedi. Bundan sonra düşüş trendinin bittiği kanaatindeyim. Yatay ve sonrasında yukarı ivmenin zaruri olmak kaydıyla  uygulanacağını öngörüyorum.

 

Borsadan iki sıfır atıldı. Yabancı kuruluşların TL’ye erişimi esnetildi, kolaylaştırıldı. Ama bu sadece menkul kıymetlerle hareket edebilecekleri alanla sınırlı oldu. Borsadaki yabancı payı %49’lara düşmüşken, yeniden %53’lere geldi. Ama borsa tehlikeli bir bataklık gibi duruyor önümüzde. Birçok hissede olağandışı artışlar var. Bu çok aşikar… O alana dikkat!

 

 

Muhtemel yeni dalgada ekonominin bütçe açığını daha da arttıracak hamlelere gitme lüksü yok gibi görünüyor. Dolayısıyla erken seçim senaryolarının dillendirilmeye başlanacağı süreç; ikinci dalga ile başlayabilir. Kısa vadede en büyük riskimiz kur şoku olacaktır. Dolar endeksi (doların tüm para birimleri karşısındaki gücü) son aylarda sürekli düştü. ABD seçimlerinden sonra (Kasım 2020) dolar endeksi artmaya başlar. İşte o zaman ortaya çıkabilecek kur şokuna karşı hem makro hem mikro ekonomik önlemler hazırlanmalı. Yine ve yeniden belirtmek isterim ki, TL Mevduattaki Stopaj oranı kısa vadede indirilmeli, hatta sıfırlanmalı. TL’ye olan güveni, ilgiyi bir nebze olsun arttıracaktır.