Bu yılın mevzuat yükü ve mali tabloların düzenlemesine ilişkin en meşakkatli unsuru şüphesiz ki; enflasyon muhasebesi olacak. 31.12.2023 tarihli bilançoya uygulanacak ve 2024'ün her geçici vergi döneminde tekrarlanacak olan bu uygulama, muhasebe mesleği ile ilgilenen meslek mensuplarının dışında şirket paydaşlarını da doğrudan ilgilendiriyor. Öyleyse uzun yıllar sonra yeniden hayatımıza giren bu konuya yakından, fazla tekniğe girmeden, hap bilgilerle bakmaya çalışalım.
Enflasyon muhasebesi, aslında bir yeniden değerleme işlemi olarak karşımıza çıkıyor. Sadece ve sadece bilançoya uygulanacak bir düzenlemedir. Yani gelir tablosu, nakit akım tablosu , fon akım tablosu vb. unsurlar bu uygulamanın dışında yer alıyor. Takdir edersiniz ki; bilanço maliyet esası ile çalışır, bilançoya dahil olan değerler o kalemin muhasebe defterine dahil olduğu ve/veya satın alındığı günkü değerini belirtir. Aradan yıllar, aylar geçince hele ki enflasyonun bu yüksekliğinde, o kalemin değeri düşük kalıyor. İşte bunu daha güncel değere getirmek için yapılan yeniden değerleme işlemine enflasyon düzeltmesi veya enflasyon muhasebesi diyoruz.
İyi bir haber; 31.12.2023 için yapılacak düzeltme işlemi sonunda kâr çıksa da bu kısım vergilendirilmeyecek. Ama 2024’ün her geçici vergi döneminde oluşacak kâr vergiye tabidir.
Bilançonun her kalemine uygulanacak bir operasyon mu bu? Hayır... Parasal kalemlere uygulanmıyor. Parasal olmayan kıymetlere uygulanıyor. Yani, kasadaki, bankadaki paranıza, ticari alacağınıza, borcunuza, kredinize, aldığınız, verdiğiniz çeklere uygulanmıyor. Neye uygulanıyor? Stoklara, tesis, makine, demirbaş, bina, sermaye kalemleri vb. unsurlara uygulanıyor.
Öncelikle sanki hiç bu uygulama yokmuş gibi 31.12.2023 bilançosu hazırlanıyor. Onu önümüze alıyoruz. Parasal olmayan varlık ve kaynakları belirliyoruz. Bu kısmın kayıtlara dahil olma tarihlerini buluyoruz. O tarihlerle ilgili düzeltme katsayılarını hesaplıyoruz. Buraya kadar her şey güzeldi. Düzeltme katsayısı da nereden çıktı dediğinizi duyar gibiyim. Korkulacak bir şey yok. Çok basit bir formülü var. Bunun için elinizde her ayın yurtiçi üretici fiyat endeksi olması lazım. Formül de gayet basit. Hazırlanan bilançonun ait olduğu aydaki üfe’yi bahse konu olan kalemin deftere kayıt olduğu ayın üfe’sine böleceksiniz. Örneğin, biz 31.12.2023 için enflasyon düzeltmesi yapıyorsak, pay kısmı hep Aralık 2023 ÜFE olacak. Bahse konu olan unsur arsa ise, onun alındığı tarih 23.05.2018 ise, payda kısmı Mayıs 2018 ÜFE’si olacak.. Bu bölme işlemi ile bulunan değer; düzeltme katsayısıdır. Katsayı bulunduktan sonra ana kalem ile çarpılır, aradaki fark da 698 Enflasyon Düzeltmesi Hesabına atılır.
En zor kısım ise; stoklar kaleminde karşımıza çıkacak gibi görünüyor . Onlarca farklı stok kalemi olan işletmeler her biri için ayrı bir değerleme katsayısı mı bulacak? Hayır, onun da kolayı var. İki seçenek sunulmuş, birincisi Basit Ortalama Yöntemi... Bu sanki tüm stoklar son 3 ayda alınmış gibi işlem görüyor . Bir önceki geçici vergi döneminin son ayının Üfe’sine göre özel bir formülü var...İkinci yöntem, Stok devir hızı yöntemi... Bu da gayet kolay... Teknik kısma fazla girmemek için konuyu uzatmıyorum.
Bütün parasal olmayan unsurlara düzeltme katsayısı uyguladık, farkları 698 hesaba attık. Sonra düzenledik ve kâr çıktı, geçmiş yıl kârlarına atarak 698 i de kapatıyoruz. Zarar çıkarsa da geçmiş yıl zararları hesabı işimize yarayacak. 31.12.2023 u buna göre yaptıktan sonra, açılışlar düzeltilmiş değerlerle karşımıza çıkacak. Muhasebecinize extra olarak 502 ve 503 hesabı da hatırlatın, onlar ne demek istediğimi anlar...
Parasal olmayan varlıkları, parasal olmayan kaynaklarından fazla olan şirketlere, enflasyon vergisi çıkacak gibi görünüyor. 2024 planlarınızda mutlaka bunu göz önüne alın. Diğer yandan, gördüğünüz üzere, eski kayıtların doğruluğu ve ulaşılabilirliği son derece önem arz ediyor. Şirketinizin kayıt hafızasını mutlaka gözden geçirin. Her ne kadar bu anlattıklarımızın birçoğunu muhasebe yazılımları otomatik olarak yapsa da bilmek değerlidir. Bildiğiniz şeyi ölçebilirsiniz, ölçebildiğiniz şeyi de yönetebilirsiniz. Enflasyon muhasebesi/muharebesi tüm paydaşlara hayırlı olsun. Varlıklarınızda düşük düzeltme katsayıları ile karşılaşmanızı temenni eder, muharebenizde muvaffakiyetler dilerim.
Yorum Ekle
Yorumlar
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Web.tv
Yılmaz Velioğlu
Enflasyon Muhasebesi / Muharebesi
Bu yılın mevzuat yükü ve mali tabloların düzenlemesine ilişkin en meşakkatli unsuru şüphesiz ki; enflasyon muhasebesi olacak. 31.12.2023 tarihli bilançoya uygulanacak ve 2024'ün her geçici vergi döneminde tekrarlanacak olan bu uygulama, muhasebe mesleği ile ilgilenen meslek mensuplarının dışında şirket paydaşlarını da doğrudan ilgilendiriyor. Öyleyse uzun yıllar sonra yeniden hayatımıza giren bu konuya yakından, fazla tekniğe girmeden, hap bilgilerle bakmaya çalışalım.
Enflasyon muhasebesi, aslında bir yeniden değerleme işlemi olarak karşımıza çıkıyor. Sadece ve sadece bilançoya uygulanacak bir düzenlemedir. Yani gelir tablosu, nakit akım tablosu , fon akım tablosu vb. unsurlar bu uygulamanın dışında yer alıyor. Takdir edersiniz ki; bilanço maliyet esası ile çalışır, bilançoya dahil olan değerler o kalemin muhasebe defterine dahil olduğu ve/veya satın alındığı günkü değerini belirtir. Aradan yıllar, aylar geçince hele ki enflasyonun bu yüksekliğinde, o kalemin değeri düşük kalıyor. İşte bunu daha güncel değere getirmek için yapılan yeniden değerleme işlemine enflasyon düzeltmesi veya enflasyon muhasebesi diyoruz.
İyi bir haber; 31.12.2023 için yapılacak düzeltme işlemi sonunda kâr çıksa da bu kısım vergilendirilmeyecek. Ama 2024’ün her geçici vergi döneminde oluşacak kâr vergiye tabidir.
Bilançonun her kalemine uygulanacak bir operasyon mu bu? Hayır... Parasal kalemlere uygulanmıyor. Parasal olmayan kıymetlere uygulanıyor. Yani, kasadaki, bankadaki paranıza, ticari alacağınıza, borcunuza, kredinize, aldığınız, verdiğiniz çeklere uygulanmıyor. Neye uygulanıyor? Stoklara, tesis, makine, demirbaş, bina, sermaye kalemleri vb. unsurlara uygulanıyor.
Öncelikle sanki hiç bu uygulama yokmuş gibi 31.12.2023 bilançosu hazırlanıyor. Onu önümüze alıyoruz. Parasal olmayan varlık ve kaynakları belirliyoruz. Bu kısmın kayıtlara dahil olma tarihlerini buluyoruz. O tarihlerle ilgili düzeltme katsayılarını hesaplıyoruz. Buraya kadar her şey güzeldi. Düzeltme katsayısı da nereden çıktı dediğinizi duyar gibiyim. Korkulacak bir şey yok. Çok basit bir formülü var. Bunun için elinizde her ayın yurtiçi üretici fiyat endeksi olması lazım. Formül de gayet basit. Hazırlanan bilançonun ait olduğu aydaki üfe’yi bahse konu olan kalemin deftere kayıt olduğu ayın üfe’sine böleceksiniz. Örneğin, biz 31.12.2023 için enflasyon düzeltmesi yapıyorsak, pay kısmı hep Aralık 2023 ÜFE olacak. Bahse konu olan unsur arsa ise, onun alındığı tarih 23.05.2018 ise, payda kısmı Mayıs 2018 ÜFE’si olacak.. Bu bölme işlemi ile bulunan değer; düzeltme katsayısıdır. Katsayı bulunduktan sonra ana kalem ile çarpılır, aradaki fark da 698 Enflasyon Düzeltmesi Hesabına atılır.
En zor kısım ise; stoklar kaleminde karşımıza çıkacak gibi görünüyor . Onlarca farklı stok kalemi olan işletmeler her biri için ayrı bir değerleme katsayısı mı bulacak? Hayır, onun da kolayı var. İki seçenek sunulmuş, birincisi Basit Ortalama Yöntemi... Bu sanki tüm stoklar son 3 ayda alınmış gibi işlem görüyor . Bir önceki geçici vergi döneminin son ayının Üfe’sine göre özel bir formülü var...İkinci yöntem, Stok devir hızı yöntemi... Bu da gayet kolay... Teknik kısma fazla girmemek için konuyu uzatmıyorum.
Bütün parasal olmayan unsurlara düzeltme katsayısı uyguladık, farkları 698 hesaba attık. Sonra düzenledik ve kâr çıktı, geçmiş yıl kârlarına atarak 698 i de kapatıyoruz. Zarar çıkarsa da geçmiş yıl zararları hesabı işimize yarayacak. 31.12.2023 u buna göre yaptıktan sonra, açılışlar düzeltilmiş değerlerle karşımıza çıkacak. Muhasebecinize extra olarak 502 ve 503 hesabı da hatırlatın, onlar ne demek istediğimi anlar...
Parasal olmayan varlıkları, parasal olmayan kaynaklarından fazla olan şirketlere, enflasyon vergisi çıkacak gibi görünüyor. 2024 planlarınızda mutlaka bunu göz önüne alın. Diğer yandan, gördüğünüz üzere, eski kayıtların doğruluğu ve ulaşılabilirliği son derece önem arz ediyor. Şirketinizin kayıt hafızasını mutlaka gözden geçirin. Her ne kadar bu anlattıklarımızın birçoğunu muhasebe yazılımları otomatik olarak yapsa da bilmek değerlidir. Bildiğiniz şeyi ölçebilirsiniz, ölçebildiğiniz şeyi de yönetebilirsiniz. Enflasyon muhasebesi/muharebesi tüm paydaşlara hayırlı olsun. Varlıklarınızda düşük düzeltme katsayıları ile karşılaşmanızı temenni eder, muharebenizde muvaffakiyetler dilerim.