SON DAKİKA

Enflasyon Muhasebesi / Muharebesi

Yazının Giriş Tarihi: 20.04.2024 13:43
Yazının Güncellenme Tarihi: 20.04.2024 13:43

Bu yılın mevzuat yükü ve mali tabloların düzenlemesine ilişkin en meşakkatli unsuru şüphesiz ki; enflasyon muhasebesi olacak. 31.12.2023 tarihli bilançoya uygulanacak ve 2024'ün her geçici vergi döneminde tekrarlanacak olan bu uygulama, muhasebe mesleği ile ilgilenen meslek mensuplarının dışında şirket paydaşlarını da doğrudan ilgilendiriyor. Öyleyse uzun yıllar sonra yeniden hayatımıza giren bu konuya yakından, fazla tekniğe girmeden, hap bilgilerle bakmaya çalışalım.

Enflasyon muhasebesi, aslında bir yeniden değerleme işlemi olarak karşımıza çıkıyor. Sadece ve sadece bilançoya uygulanacak bir düzenlemedir. Yani gelir tablosu, nakit akım tablosu , fon akım tablosu vb. unsurlar bu uygulamanın dışında yer alıyor. Takdir edersiniz ki; bilanço maliyet esası ile çalışır, bilançoya dahil olan değerler o kalemin muhasebe defterine dahil olduğu ve/veya satın alındığı günkü değerini belirtir. Aradan yıllar, aylar geçince hele ki enflasyonun bu yüksekliğinde, o kalemin değeri düşük kalıyor.  İşte bunu daha güncel değere getirmek için yapılan yeniden değerleme işlemine enflasyon düzeltmesi veya enflasyon muhasebesi diyoruz.

İyi bir haber; 31.12.2023 için yapılacak düzeltme işlemi sonunda kâr çıksa da bu kısım vergilendirilmeyecek. Ama 2024’ün her geçici vergi döneminde oluşacak kâr vergiye tabidir.

Bilançonun her kalemine uygulanacak bir operasyon mu bu? Hayır... Parasal kalemlere uygulanmıyor. Parasal olmayan kıymetlere uygulanıyor. Yani, kasadaki, bankadaki paranıza, ticari alacağınıza, borcunuza, kredinize, aldığınız, verdiğiniz çeklere uygulanmıyor. Neye uygulanıyor? Stoklara, tesis, makine, demirbaş,  bina, sermaye kalemleri vb. unsurlara uygulanıyor.

Öncelikle sanki hiç bu uygulama yokmuş gibi 31.12.2023 bilançosu hazırlanıyor. Onu önümüze alıyoruz. Parasal olmayan varlık ve kaynakları belirliyoruz.  Bu kısmın kayıtlara dahil olma tarihlerini buluyoruz. O tarihlerle ilgili düzeltme katsayılarını hesaplıyoruz. Buraya kadar her şey güzeldi. Düzeltme katsayısı da nereden çıktı dediğinizi duyar gibiyim. Korkulacak bir şey yok. Çok basit bir formülü var. Bunun için elinizde her ayın yurtiçi üretici fiyat endeksi olması lazım.  Formül de gayet basit. Hazırlanan bilançonun ait olduğu aydaki üfe’yi bahse konu olan kalemin deftere kayıt olduğu ayın üfe’sine böleceksiniz. Örneğin,  biz 31.12.2023 için enflasyon düzeltmesi yapıyorsak, pay kısmı hep Aralık 2023 ÜFE olacak. Bahse konu olan unsur arsa ise, onun alındığı tarih 23.05.2018 ise, payda kısmı Mayıs 2018 ÜFE’si olacak.. Bu bölme işlemi ile bulunan değer; düzeltme katsayısıdır. Katsayı bulunduktan sonra ana kalem ile çarpılır, aradaki fark da 698 Enflasyon Düzeltmesi Hesabına atılır.

En zor kısım ise; stoklar kaleminde karşımıza çıkacak gibi görünüyor . Onlarca farklı stok kalemi olan işletmeler her biri için ayrı bir değerleme katsayısı mı bulacak? Hayır, onun da kolayı var. İki seçenek sunulmuş, birincisi Basit Ortalama Yöntemi... Bu sanki tüm stoklar son 3 ayda alınmış gibi işlem görüyor . Bir önceki geçici vergi döneminin son ayının Üfe’sine göre özel bir formülü var...İkinci yöntem, Stok devir hızı yöntemi... Bu da gayet kolay... Teknik kısma fazla girmemek için konuyu uzatmıyorum.

Bütün parasal olmayan unsurlara düzeltme katsayısı uyguladık, farkları 698 hesaba attık.  Sonra düzenledik ve kâr çıktı, geçmiş yıl kârlarına atarak 698 i de kapatıyoruz. Zarar çıkarsa da geçmiş yıl zararları hesabı işimize yarayacak. 31.12.2023 u buna göre yaptıktan sonra, açılışlar düzeltilmiş değerlerle karşımıza çıkacak. Muhasebecinize extra olarak 502 ve 503 hesabı da hatırlatın, onlar ne demek istediğimi anlar...

Parasal olmayan varlıkları, parasal olmayan kaynaklarından fazla olan şirketlere, enflasyon vergisi çıkacak gibi görünüyor. 2024 planlarınızda mutlaka bunu göz önüne alın. Diğer yandan, gördüğünüz üzere, eski kayıtların doğruluğu ve ulaşılabilirliği son derece önem arz ediyor. Şirketinizin kayıt hafızasını mutlaka gözden geçirin. Her ne kadar bu anlattıklarımızın birçoğunu muhasebe yazılımları otomatik olarak yapsa da bilmek değerlidir. Bildiğiniz şeyi ölçebilirsiniz, ölçebildiğiniz şeyi de yönetebilirsiniz. Enflasyon muhasebesi/muharebesi tüm paydaşlara hayırlı olsun. Varlıklarınızda düşük düzeltme katsayıları ile karşılaşmanızı temenni eder, muharebenizde muvaffakiyetler dilerim.

 

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar (0)

Çatısızlar Çağı: Türkiye’de barınmanın sosyal ve ekonomik etkileri

18.06.2025 12:47

TÜİK verilerine göre, Mayıs 2025 itibarıyla son 12 aylık TÜFE ortalaması %45,80 olarak açıklandı; yani Haziran ayında kira kontratlarını yenileyecekler için yasal zam tavanı bu oran oldu. Örneğin, mevcut kirası 10.000 TL olan bir evde zamlı tutar 14.580 TL’ye yükseliyor. 30.000 TL’lik mevcut kira i

Edebi dille Ebedi faiz kıskacı - Vazgeçmek zorunda kalmak

20.05.2025 11:01

TCMB faiz indiriminden ‘vazgeçmek zorunda’ kaldı. TCMB’nin 2022 yılsonunda politika faizi %9’du. 2023 yılında hızlı bir politika değişikliği ile peş peşe faiz artışları geldi. O yılın sonunda %42,50’lik seviyelere ulaştı. 2024’ün ilk çeyreğinde de artışları sürdürdü. %50 mertebesinde zirveye ulaş

Trump’ın yeni gümrük tarifeleri Türkiye için beklenmedik bir avantaj mı?

15.04.2025 13:31

Nisan 2025'te ABD Başkanı Donald Trump, küresel ticaret sahnesini sarsan yeni gümrük vergilerini duyurdu. Birçok ülkeye yönelik yüksek oranlı tarifeler açıklanırken, Türkiye ve İngiltere'ye uygulanan %10'luk vergi oranı, diğer ülkelere kıyasla daha düşük seviyede belirlendi. Bu durum, Türkiye e

Ne kadar maaş iyi maaştır?

19.03.2025 10:44

Salatalığın kilosu 80 TL, zincir markette pidenin fiyatı 39,50 TL, en düşük ev kirası 20 Bin TL, doktor muayenesi 1.400 TL, ekmeğin normali 15 TL, azıcık şekillisi 30-40 TL, simidin normali 20 TL, azıcık peynirlisi 60 TL, en binek (!) otomobil 1,3 milyon TL… Bu bilgiler ışığında kaç lira maaş alırs

Mavi Motosikletli Kadın: Ekonomik tercihler ve yeni bir başlangıç

17.02.2025 12:18

Mavi Motosikletli Kadın: Ekonomik tercihler ve döviz dalgalanmalarının gölgesinde yeni bir başlangıç Günümüzde ekonomi, sadece rakamlarla, borsalarla ve döviz kurlarıyla sınırlı bir kavram değil. İnsan hayatını, günlük tercihleri, hedefleri ve hayalleriyle şekillendiriyor. İşte size, mavi motosikle

Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
logo
Ekometre En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.