Güney Afrika’daki bir Covid vakasında oluşan mutasyon sonucu ortaya çıktığına inanılan Omicron varyantı dünya genelinde yetkilileri alarma geçirdi. Aşının ve Covid’in şu ana kadar tespit edilen varyantlarının karşısında sınırlı bağışıklık sağladığı ve diğer varyantlara kıyasla daha hızlı yayıldığı söylenen Omicron, sürdürülen aşı çalışmalarıyla biraz olsun kontrol altına alınan Pandeminin ilerlemesine hız kazandırdı.

Birleşik Krallık, Güney Afrika, Zimbabve, Zambiya, Nijerya, Mozambik, Malavi, Lesoto, Esvatini, Botsvana ve Angola’yı kırmızı listeye aldı. Birleşik Krallığın, kendinden düşük sayıda yeni varyant vakası bulunduran Nijerya gibi Afrika ülkelerini içine alan bu politikası, ırkçı bir yaklaşım sergilemekle eleştiriliyor. Bunun dışında Downing Street’ten gelen son açıklama, Krallığın vatandaşlarını evden çalışmaya teşvik etti. Birçok Uzman Omicron varyantının yayılmasını önlemek için atılan bu adımlar için artık çok geç olduğunu belirtiyor.

Fas, Kasım sonu itibarıyla Krallığa gelen tüm uçuşları askıya aldı.

İsrail, tüm yabancı ülke vatandaşlarına sınırlarını kapatırken, kendi vatandaşlarının 50 Afrika ülkesine seyahatlerini yasakladı.

Angola hükümeti, Mozambik, Namibya ve Güney Afrika gibi komşu ülkelerinden gelen uçuşları durduran ilk Güney Afrika ülkesi oldu.

Amerika Birleşik Devletleri, uluslararası yolcular için PCR testini zorunlu tutmaya başladı. Bununla birlikte, Botsvana, Esvatini, Lesoto, Malavi, Mozambik, Namibya, Güney Afrika ve Zimbabve’den gelen yabancı uyruklu yolcuların ülkeye girişi durduruldu.

Fransa’nın Ekonomi ve Finans Bakanı Bruno Le Maire, Omicron varyantının da sebep olduğu vaka artışlarının yeni kısıtlamalara yol açmasını engellemek için ellerinden geleni yapacaklarını açıkladı.

Japonya da yabancı uyruklu yolculara sınırlarını kapatan ülkeler arasında yerini alırken, Yeni Zelanda, Sri Lanka, Singapur ve Tayland birçok Güney Afrika ülkesinden gelen yolculara kapılarını kapattı.

Son olarak, Türkiye de Güney Afrika, Mozambik, Namibya ve Zimbabve’ye sınırlarını kapattı.

Özetle, Dünya genelinde yeni bir kapanma dalgası süregelmekte. Fransa gibi birçok ülke, zaten belli aralıklarla süregelen kapanmalar sonucu zarar görmüş ekonomilerini bir darbeden daha korumak amacıyla sert kısıtlamaların önüne geçmeye çalışırken dünyanın geri kalanı geç kalınmış önlemler alma yolunu seçtiler. Peki yeni varyantların açığa çıkmasına neler sebep oluyor ve bu durumun önüne geçilebilir mi?

Amerika Birleşik Devletleri’nin %30’u ilk veya ikinci aşılarını olmamış durumda. Nisan 2021’de ortaya çıkan belgeler ülkedeki açıkta kalan aşı miktarının 300 milyon gibi bir sayıya ulaşabileceğini göstermekteydi. Avrupa genelinde ise %56’lık bir kesim aşılarının tamamını olmamış durumda ve Avrupa Birliği’nin 450 milyonluk nüfusu için ilaç firmalarıyla 4,5 trilyonluk aşı ayırtmak üzere anlaştığı biliniyor. Bu durum düşük gelirli ülkelere gidebilecek en az 2 trilyonun üstünde aşının açıkta kalmasına yol açacak. Birleşik Krallık tarafından kırmızı listeye alınan düşük gelirli ülkelerin birçoğunun sadece %1,1’inin iki doz aşı olabildiği söyleniyor. Joe Biden geçtiğimiz aylarda COVAX planı kapsamında aşı kıtlığı çeken gelişmemiş ülkelere, Birleşik Krallık, Kanada, Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda, Birleşik Arap Emirlikleri, İtalya, İspanya, İsveç ve Portekiz’in iş birliğiyle açıkta kalan aşılarının bir kısmını gönderme girişimini başlattıklarını duyurmuştu. Fakat, gönderilen aşıların düzenli bir şekilde ve zamanında varış yerlerine ulaşmamaları sebebiyle bu düzenlemenin beklenilen etkiyi yaratmadığı aşikâr.

Dünya genelinde aşılama yapılmadığı sürece farklı varyantlarla karşı karşıya kalmamız kaçınılmaz olacaktır. Global finansal marketlerde üstünlüğü olan gelişmiş ülkeler inisiyatif alıp aşıyı karşılayamayan ülkelere yardım sağlamazsa önümüzdeki birkaç sene daha varyantlar sonucu gelişen dalgalarla karşılaşmamız beklenilebilir. Tabi ki de ilk kendi vatandaşlarının aşılanmasına öncelik vermek her devletin önde gelen sorumluluklarından biri. Fakat, aşıları stoklayıp aşı fiyatlarını artırarak daha düşük gelirli ülkelerin alım gücünü azaltmak ve bu ülkelere yeterli ve etkili aşı yardımı sağlamamak sadece Pandeminin ömrünü uzatacaktır. Karşı karşıya olduğumuz kriz küresel bir problem teşkil ediyor. Bu duruma salt ulusal çıkarlar doğrultusunda yaklaşmak uzun vadede ne küresel ne de yerel finansal ve siyasi sistem adına sürdürülebilir sonuçlar ortaya çıkaracaktır.