Gerek AB gerek İngiltere gerekse ABD tarafında parasal ve mali teşvikler eş anlı artırılmaya devam edilirken, TL’nin zayıf performansı ve enflasyon beklentilerindeki artış TCMB’nin her geçen gün sıkılaşma düzeyini artırmasına neden oluyor. Önceki haftalarda atılan adımların ardından geçtiğimiz hafta da sıkılaşma adımlarını devam ettiren TCMB, 3 Kasım 2020’den itibaren TCMB bünyesinde Bankalararası Para Piyasası’nda bankaların borç alabilme limitleri sıfırlandı. Gelen açıklamaya göre, açık piyasa işlemleri (APİ) kapsamında TL cinsi kira sertifikaları karşılığında kotasyon yöntemiyle gerçekleştirilen gecelik vadeli repo işlemleri durduruldu. Ardından yapılan düzenlemeyle döviz/altın karşılığı gerçekleştirilen FX kotasyon swap işlemlerinde TL cinsi faiz oranı %11,75 seviyesinden %13,25 seviyesine yükseltildi.  Böylece, sistemin fonlama ihtiyacı içerisinde önemli bir paya sahip olan swap işlemlerinde uygulanan faiz oranının artırılarak para politikasında sıkılaştırma hamlelerine bir yenisi daha eklendi. Bugüne kadar alınan tedbirlerin TL’de istikrarı sağlamada yetersiz olması piyasada TCMB’nin faiz artırımına gitme beklentilerini artırdı. Cuma günü TCMB Başkanı Murat Uysal görevden alınarak yenine Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal atandı. Bu değişimin ardından yeni başkanın vereceği mesajlar ve alacağı aksiyonlar kısa vadede TL ve Borsa İstanbul üzerinde önemli etkilere sebep olabilir. Bu hafta buradan gelecek mesajlar ve ekonomi politikalarında olası değişiklikler oldukça kritik olacak. Buna ek olarak Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın instagram hesabından pazar akşamı istifa ettiğine yönelik paylaşım yapıldı. Konu ile ilgili pazartesi sabah itibari ile resmi bir açıklama yapılmadı. Bu konuda yapılacak açıklamalar da kritik konular arasında yer alacak. Hafta sonu Merkez Bankası Başkanı olarak atanan Naci Ağbal'dan ilk açıklama geldi. Temel amacın fiyat istikrarı olduğunu kaydeden Naci Ağbal, "Tüm politika araçları kararlılıkla kullanılacak. 19 Kasım'a kadar mevcut durum ve beklentiler gözden geçirilecek" diye konuştu. Bu açıklama sonrasında kur cephesinde düşüşlerin hız kazandığı görülürken, TL varlıklar haftaya güçlü bir başlangıç yaptı. 

ABD seçimleri ve yeni başkanın mesajları

Geçtiğimiz haftanın piyasaların ana gündemini ABD seçimleri oldu. Geçen haftanın ikinci yarısında mevcut tabloda Biden seçimi önde götürürken, hafta sonu yapılan açıklamaya ve sayılan oylara göre Biden’ın başkanlık seçimlerini kazandığı açıklandı. Bu konuda Trump’tan gelebilecek olası itirazlar ve seçim sonuçları bir süre daha piyasaların gündeminde kalmaya devam edecektir. Trump’ın hukuki girişimleri nedeniyle bir süre daha ABD seçimlerinin yansımalarını takip ediyor olacağız. 

Salgın endişeleri ön planda

Piyasalarda geçtiğimiz haftanın manşeti ABD seçimleri olsa da önümüzdeki aylar için en büyük tehdit salgın olmaya devam ediyor. Virüsün yayılma hızında her geçen gün yeni bir rekor kırılırken, Avrupa tarafında vaka sayılarındaki artışla birlikte alınan kısıtlama ve kapanma tedbirleri yeniden ön plana çıkmaya başladı. Avrupa’nın lokomotifi konumundaki Almanya’nın Başbakanı Merkel düzenlediği basın toplantısında, "virüsün yayılmasını engellemek için kısıtlamalara saygı gösterirlerse, Aralık ayını daha katlanılabilir bir şekilde geçirilebiliriz. Henüz tünelin ucunda ışık görünmüyor.” açıklamasını yaptı. Yapılan uyarıların yanında Avrupa’da, Fransa, Belçika, Almanya, İngiltere ve İspanya başta olmak üzere birçok ülkede sokağa çıkma, seyahat etme ve toplanma kısıtlamaları uygulanırken, mağazalar, alışveriş merkezleri, restoranlar da belirli saatler ya da süreler dâhilinde kapatılmaya başlandı. Salgında merkez üssü konumuna gelen Fransa’da ve İngiltere’de sokağa çıkma yasağı kararı, diğer ülkelerde ise kafe, bar, toplu sanat alanları ve etkinlikler kapatılırken restoranlar da sadece paket servis verebilecek. Mart – Mayıs döneminde mevsim etkileri nedeniyle daha sıkı tedbirlerin ardından yaz aylarında tedbirlerin önemli ölçüde gevşetildiğini görmüştük. Şuan ise kasım ayı ile başlayan ve muhtemelen Nisan-Mayıs dönemine kadar devam edecek çok daha uzun ve muhtemelen çok daha sert mevsim koşulları pandemi ile mücadelede zaaflar oluşturabilir. Mevsim dezavantajının yanında aktif vaka sayılarının mart döneminde kapanmayı getiren koşullardan kıyaslanamayacak kadar yüksek olması da ikinci büyük sorun. Bu nedenle önümüzdeki dönemde zaman zaman tedbirlerin çok daha sertleştirilmesi gündeme gelebilir. Bu da önümüzdeki bahar aylarına kadar ana gündemin pandemi olmaya devam edeceğinin habercisi. Salgında vaka sayıları ve alınan tedbirlerle ön plana çıkan AB’de liderler, 19 Kasım'da video konferans üzerinden düzenlenecek toplantıda, AB'nin Kovid-19 salgınıyla mücadelesini bir kez daha ele alacaklar. Hafta içinde yapılan kabine toplantısının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, açıklamalarda bulundu. Erdoğan, paket servis hariç olmak üzere lokanta, restoran, kuaför, düğün salonu, yüzme havuzu, halı saha, tiyatro, sinema, konser salonu ve benzeri iş yerlerinde hizmetlerin saat 22.00'de sona ereceğini açıkladı. Türkiye genelinde geçerli olmak üzere özel sektör ve kamuda esnek mesai uygulamasının teşvik edileceği ifade edildi. Bununla birlikte ülkemizde salgının merkezi haline gelen İstanbul ile ilgili de İstanbul Valiliği tarafından ek tedbirler dile getirildi. Vaka sayılarındaki hızlı artış ülkemizde de ilerleyen dönemde mart-mayıs döneminde gördüğümüze benzer ya da daha üst düzey tedbirleri gündem getirebilir.