Bill Gates’in çok sevdiğim bir sözü var:

"Çoğu insan bir yılda başarabileceklerini abartır, on yılda başarabileceklerini ise küçümser."

Yeni yıla girerken hep bu aklıma gelir. Etrafımda sorguladığımda Gates’in sözünün ülkemizde de geçerli olduğunu gördüm.  10 yıllık hedef koyan neredeyse kimse yoktu etrafımda, ya da cılız ve korkak hedeflerdi çoğu. Ben de kendimde uygulamaya başladım. 2011 Haziran’ı idi, ”40 yaşıma girdiğimde 42,1 Km’lik mesafesi ile bir yol maratonu koşmak” hedefi koydum. Ve evet, ben askerlik dışında 5 kilometre bir koşu yapmamıştım. Başladığımda 3 kilometrelik Ankara’da TRT’den başlayan Oran yolu parkurunu koştum önce. Ardından mesafeleri gittikçe arttırdım, ama cep telefonuma bir yazılım indirip, maraton programı planı yükledim ve aylarca o plana göre antrenman yaptım. 2012 Kasım ayında, Boğaziçi köprüsünü geçip, Beşiktaş, Haliç, Yenikapı, Ataköy, tekrar Yenikapı sonrası Sultanahmet’te biten 42 kilometrelik tam maraton koşabilmiştim. 5 saatin çok az üstünde bir sürede koşmuştum.  Sonra bu süreçten aldığım hazzı ve ulaştığım zindeliği korumak adına koşuya devam ettim. Zamanla koşuda o kadar iyi ilerlemiştim ki, 2016 yılında, Riga’da 4 saatin altında bitirdim aynı mesafeyi. 2018 yılında ise ultramaraton klasmanında 90 kilometrelik bir mesafeyi 11 saatin altında kesintisiz koşarak bitirmiştim.

Bu bilince ulaştıktan sonra ilk 10 yıllık hedefim ise, askerlik ve sonrasında girdiğim ilk işimde kendi kendime öğrendiğim ve sonra bir kenarda kalan Fransızcamı geliştirmek oldu. Fransızca hedefini ise 10 yılda değil, yaklaşık 4-5 yıl içinde çözdüm. Hem de çok basit metotlar ile, tek başıma izlediğim dizi ve filmleri Fransızca seslendirme ve Fransızca altyazı ile izlemeye başladım, ki hala öyle yapıyorum, bir de her gün en az 15 dakika mobil uygulama ile kelime ve gramer çalıştım. Şimdiki 10 yıllık hedefim de Bulgarca ve Rusça öğrenmek.

Tüm bu gözlemler yığını ve tecrübelerin ışığında Bill Gates’in bu sözünü bir adım öteye götürmek gerektiğini gördüm:

“Çoğu insan, hedef ile planın farkını bilmiyor, yapılmamış veya aksiyona geçmemiş planlar yüzünden birçok potansiyel heba olup gidiyor.”

Hedef belirlemek kolaydır, ama gerekli planlar yapılıp plana uygun adımlar atılmadıkça, bu konuda bir gelişme görmek mümkün değildir. Mesela 2024 yılında kayak yapmayı öğrenmeyi hedeflesek, en azından bir kayak kursuna kaydolmak, kayak malzemeleri satın almak ve birkaç zaman içerisinde kayak merkezlerinden birinde rezervasyonlar yapmak gereklidir. Kayak yapmayı öğrenmek bir hedef iken, bunun için gerekli hazırlıkları yapmak ve adımları gerçekleştirmek ise planlama ve gerçekleştirme adımlarıdır.

Evet acı bir tespit ama, sadece insan değil, ülkemiz bazında da örnekler vermek mümkün bu konuda. Mesela 2021 yılında duyurulan “2023 yılında aya sert iniş yapacağız” hedefi yanlış koyulmuş hedeflerden birisidir. Hem süresi çok kısa bir hedef seçimidir hem de gerekli kaynak ve zaman planlaması akılcı değildir. Tabi ki bu tespit, eğer kastedilen aya kendi geliştirdiğimiz bir roket ile gitmekten bahsediyorsak geçerli. 2018 yılında koyulan “Yerli araba yapacağız” hedefi ise doğru bir hedef seçimi olmuştur. 2019 prototip 2021 seri üretim planı tutmamış  olsa bile 2023 yılında seri üretim yapılabilmiştir.

Buradan da çıkarılacak sonuç, hedeflerin de nitelikli olması gerektiğidir. Okuduğum birçok yönetim bilimi kitabında hedefler konusunda çok güzel bir tanımlama yapıldığını gördüm. Hedef “SMART” olmalı diyorlar, yani:

S = SPESİFİK: Hedef kesin ve net bir şekilde tanımlanmalı (Specific)

M = ÖLÇÜLEBİLİR: Hedef ölçülebilir durumda olmalı (Measurable)

A = ULAŞILABİLİR: Hedef, alıcılar tarafından kabul görür olmalı (Accessible)

R = UYGUN, İLGİLİ : Hedef, ulaşılabilir yani makul olmalı (Relevant)

T = ZAMANA BAĞLI: Hedefin takvimi, başı ve sonu net olmalı (Timed)

Yeni yılınızı ve önünüzdeki on yılınızı SMART hedeflerle yönetmeniz dileğiyle.