Pek çoğumuz farkında değiliz, ama Avrupa Birliği, yavaş yavaş çevresel devrimler gerçekleştirmeye devam ediyor. Karbon emisyonunu hedefine alan birçok yaptırım şirketleri çoktan çalıştırmaya başladı. Otomotiv firmaları ülkelerin takvimlerine göre dizel motorlu araçları veya tümden içten yanmalı motorlu araçları üretimden çıkaracağı yılları duyurmaya başladılar.

Mevcut araçlarla ilgili ise pek bilinmeyen bir düzenleme daha var. Belli tür ve yaştaki araçlar kentin belli yerlerine veya tüm kent merkezine giriş yapamıyor. Bu düzenleme değişik Avrupa ülkelerinde uzun zamandır var. Mesela Almanya’da bir çok büyük şehirde yüzlerce caddeye uzun yıllardır dizel araçlar giremiyor. Belli etiketleri alarak, aracınızın görünür bir yerinde tutmanız gerekiyor.

https://urbanaccessregulations.eu/userhome/map Bu adrese girip, birçok şehir ve ülkedeki düzenlemelerin detaylarını görebilirsiniz.

Örnek olarak Belçika bu tür bir takvimle, bölgesel olarak, yani tüm şehir merkezine havayı kirleten araçların şehre girişinin yasaklanacağı aşağıdaki takvimi paylaşmaktadır. Yani bir süre sonra Avrupa şehirlerinde sadece hibrit veya elektrikli (veya karbon salmayan bir başka enerji türü ile çalışan) araçları görebileceğiz.

https://lez.brussels/mytax/en/ Bu adrese giren AB vatandaşları, araçları sistemde tanımlı ise görebilmekteler, tanımlı değilse ekleyebildikten sonra bölgeye giriş yapabilecekler.

Tüm bunların sebebi aslında hava kirliliğini engellemek sonucunda da insan sağlığını korumak. Bu gelişmeleri birçok yerden takip edebilmek mümkün, mesela Google harita servisleri de uzun zamandır bu tür çalışmaları yaygınlaştırıyor ve bulabildiği veri kaynaklarını sisteme dahil ederek, ülkelerin ve şehirlerin hava kirliliğini yayınlıyor. Bu hizmet cep telefonunuzdaki uygulamada katman seçeneklerinin arasına girmiş durumda.

AQI: Air Quality Index, Haba Kalite Indeksi, denilen genel bir tanım içerisinde, anlık olarak bulunduğunuz yerdeki havanın sağlığınız için sakıncalı olup olmadığını paylaşıyor.  Bu haritalar canlıya yakın, çünkü bölgedeki meteoroloji servislerinden verileri düzenli olarak güncelliyor.

Tüm bunları, yerel seçimler sonrasında seçilecek olan yeni belediye başkanlarımıza da anlatmamız lazım. Özellikle Bursa, İstanbul, Kocaeli gibi endüstri ağırlıklı şehirlerimiz hem araç sayısı hem fabrika yoğunluğu hem de yeşil alan azlığı gibi faktörlerden dolayı kötü bir hava kalitesi sunuyor. Yani kentlerde yaşamı kolaylaştırmak adına yapılan, kavşaklar, sosyal tesisler gibi konulardan çok daha önce bebekten yaşlısına tüm insanlarımızı eşit derecede ilgilendiren bu hava kirliliği konusunu da belediye başkanları ajandasına almalı.

Ülkemizde Çevre Şehircilik Bakanlığı’nın Sürekli İzleme Merkezi projesi adı altında yayınlamakta olduğu bir hava kalite haritası mevcut. https://sim.csb.gov.tr/SERVICES/airquality Bu linkten ilgili detayları görebilmek mümkün. Bununla birlikte, ben şahsen kendi hava kalite cihazımla yaptığım ölçümler ile bu sitede yayınlanan veriler arasında ciddi uyumsuzluklar gördüm. Bunun da kullanılan sensör ağının, benim ölçüm yaptığım ana caddelerde olmadığı sonucunu çıkarttım. Umarım ben yanılıyorumdur.