Anayasa Mahkemesi Başkanı Arslan: “Türk Anayasa Mahkemesi ideoloji eksenli yaklaşımdan hak eksenli yaklaşıma geçti”

Anayasa Mahkemesi Anayasa Yargısı Araştırmaları Merkezi ve İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi iş birliğinde “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Yorum”

konulu sempozyum İstanbul Medipol Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. Anayasa yargısının ele alındığı sempozyuma Anayasa Mahkemesi Başkanı Prof. Dr. Zühtü Arslan, İstanbul Medipol Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Ceran, oturumlarda konuşma gerçekleştirecek çok sayıda akademisyen ve öğrenciler katıldı.

Açılışta konuşan Anayasa Mahkemesi Başkanı Prof. Dr. Zühtü Arslan “Anayasa yargısı alanında insan hakları mahkemelere hakim olan iki paradigmanın varlığından bahsetmiştim. Birincisi ideoloji eksenli paradigma diğeri de hak eksenli paradigma. Türk Anayasa Mahkesi’nin o tarihlerde içtihatlarını da değerlendirerek maalesef hal eksenli bir yaklaşımı benimsemediğini, taraf ve özgürlüklere öncelik vermediğini, toplumsal ve siyasal menfaatler söz konusu olduğunda temel hak ve özgürlükleri ikinci planda bırakabildiğini, ideolojiyi öne çıkarabildiğini ifade eden, savunan, temel tez olarak bunu ortaya koyan bir makaleydi. Aradan 20 yıl geçti, bu 20 yıl son 10 yılı bireysel başvurunun uygulandığı yıllar oldu. Bireysel başvuruyla birlikte Türk Anayasa Mahkemesi bir paradigmatik dönüşüm yaşadı. Yani ideoloji eksenli yaklaşımdan hak eksenli yaklaşıma geçti. 10 yıldır Anayasa Mahkemesi’nde görev yapan birisi olarak bunu söylemenin gururunu yaşadığımı ifade edeyim. Anayasa eksenli yaklaşımda neyi kast ediyoruz? Çok kullanıyorum ben bu ifadeyi. Belki son 10 yılın alamet-i farikası oldu bu, her gittiğimiz yerde bundan bahsediyoruz” dedi.

Anayasa Mahkemesi Başkanı Prof. Dr. Zühtü Arslan, “Türk Anayasa Mahkemesi hak eksenli paradigmayı benimsedi ve hak eksenli paradigma ile kararlar veriyor derken neyi kastediyoruz? Aslında basitçe şunu kastediyoruz, Anayasa Mahkemesi varlık nedenine de uygun olarak artık temel hak ve özgürlükleri önceleyen, temek hak ve özgürlükleri korumayı kendine asli işlevi olarak gören bir yüksek yargı organına dönüştü. Hak eksenli yaklaşım özgürlükleri diğer bütün toplumsal menfaatlerin önünde gören, onlara öncelik veren yaklaşımı ifade ediyor. Hak eksenli yaklaşım, özgürlükler lehine yorum gerektiren bir yaklaşım. Hak eksenli yaklaşım hakların ve özgürlüklerinin korunmasının esas, sınırlandırılmasını istisna olduğunu savunan bir yaklaşım. Anayasa Mahkemesi bu yaklaşımı benimsediğini kararlarında açıkça ifade ediyor ve bunun da gereklerini yerine getiriyor. ’Tüm anayasal hükümleri yorumlarken hukuk devletinin, hukukun üstünlüğünü dikkate almak zorunludur’ diyor Anayasa Mahkemesi. Dolayısıyla bütün hükümleri hak eksenli bir biçimde yorumlamak zorundayız” dedi.