Gıda Fiyatları Haberleri - Son Dakika Gıda Fiyatları Haber Güncel Gelişmeler

Gıda Dünyada ucuzlarken Türkiye’de yükseliyor

Bir yıldır uygulanmakta olan sıkı para esaslı programın ekonomiyi soğutucu etkisinin yanında baz etkisiyle genel enflasyon yıllık bazda düşüşe geçerken, enflasyonun başlıca kaynağı olan gıda fiyatları artmaya devam ediyor. Temmuz itibarıyla son bir yılda dünya genelinde yüzde 3,1 ucuzlayan gıdanın, Türkiye’de ise yüzde 58,9 pahalandığı dikkati çekiyor. Dünyada gıda ucuzladı Covid 19 pandemisi sürecinde 2021’in son çeyreğinde yükselişe geçen, Rusya-Ukrayna savaşıyla ivmelenen gıda fiyatları Mart 2022’de tepe noktaya ulaştıktan sonra, sevk ve tedarik sıkıntılarının önemli oranda ortadan kalkmasıyla dünya genelinde düşüşe geçmişti. İzleyen dönemde dünyada gıda fiyatlarında bazı aylar itibarıyla yükselişler yaşansa da genel seyir aşağı yönlü oldu. Ancak Türkiye, dünya ile negatif yönde ayrışmaya devam etti. Gıda fiyatlarında kesintisiz artış sürecinin temmuzda 47 aya ulaşmasıyla dünya ile makas iyice açıldı. Dünya'dan Naki Bakır'ın haberine göre, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), uluslararası gıda emtia fiyatlarının göstergesi niteliğindeki Gıda Fiyat Endeksi temmuz ayında hazirana göre yüzde 0,17 düşüş kaydederek ortalama 120,8 oldu. Dünyada yaygın olarak ticareti yapılan gıda emtialarının uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimlerinin izlendiği Endeks 2023 sonundaki düzeyinin yüzde 1,34 üzerinde gerçekleşmekle birlikte bir yıl önceki düzeyinin yüzde 3,05 altında kaldı. Endekste, pandemi sonrası 159,7 ile en yüksek düzeye çıktığı Mart 2022’deki düzeyine göre toplam gerileme ise yüzde 24,4’e ulaştı. Buna göre dünyada gıda, bazı aylarda arızi artışlar kaydetse de pandemiden bu yana ciddi oranda ucuzladı. Dünyadaki trendin tersine Türkiye’de ise gıda fiyatları pandemiden bu yana yükselişini kesintisiz sürdürüyor. TÜİK’in madde sepetini açıklamaması nedeniyle tartışma yaratan enflasyon verilerine göre tüketici fiyat endeksinde (TÜFE) aylık genel artışın yüzde 3,23 olduğu temmuz ayında, gıda ve alkolsüz içecekler, aylık artış oranı yüzde 1,83’le bunun altında kalmakla birlikte, yüksek artış yaşanan ana harcama grupları arasında yer almaya devam etti. Aylık artış gıda alt grubunda yüzde 1,69 olurken, alkolsüz içeceklerde yüzde 4,04’le daha yüksek geldi. TÜİK’in gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubunda yılın ilk yedi ayındaki fiyat artışı yüzde 27,55’e, son bir yıldaki artış ise yüzde 58,91’e ulaştı. Yıllık artışın gıda alt grubunda yüzde 59,04, alkolsüz içeceklerde yüzde 57,05 olduğu belirlendi. 47 aydır sürekli artıyor Türkiye’de TÜFE kapsamında gıda fiyatları en son Ağustos 2020’de aylık yüzde 0,1’le düşüş kaydetmişti. İzleyen dönemde aylar itibarıyla sürekli yükselen gıda fiyatlarında kesintisiz artış süreci bu yıl temmuz itibarıyla 47 aya ulaştı. Gıda fiyatlarında Ağustos 2020-Temmuz 2024 dönemindeki kümülatif artış da yüzde 521,5 oldu. Küresel ekonomide olumsuz koşulların önemli oranda aşılması ile zirveden dönen dünya gıda fiyatlarında gerileme sürecinin başladığı Mart 2022’den bu yana düşüş yüzde 25’e yaklaşırken, Türkiye’de ise aynı dönemde yüzde 209,9 oranında kümülatif artış yaşandı. Meyve ve ette yüksek artış TÜİK’in TÜFE kapsamındaki gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubu içinde son bir yılda en yüksek fiyat artışı yüzde 69,59’la meyvelerde gerçekleşti. TÜİK’in baz aldığı fiyatlara göre son bir yılda etteki fiyat artışı da yüzde 67,46 oldu. TÜİK veri seti, maden suyu, alkolsüz içecek, meyve ve sebze sularında yüzde 64,25, şeker, reçel, bal, çikolata ve şekerlemede yüzde 63,22, ekmek ve tahıllarda yüzde 60,22, katı ve sıvı yağlarda yüzde 59,14, kahve, çay ve kakaoda yüzde 49,7, süt, peynir ve yumurtada yüzde 49,56, balıkta yüzde 46,64 ve bunların dışında kalan diğer gıda ürünlerinde yüzde 66,56 oranında yıllık fiyat artışını yansıtıyor. FAO Gıda Fiyat Endeksi’ne göre dünya gıda fiyatlarında son bir yılda yaşanan düşüş ise esas olarak şeker ve tahıllardan kaynaklandı. Son bir yılda dünyada şeker fiyatları yüzde 17,84, tahıllar da yüzde 11,99 düşerken, süt ürünleri yüzde 7,22, bitkisel yağlar yüzde 4,01, et yüzde 0,84 pahalandı.

Gıda fiyatları dünyada yüzde 10 düştü Türkiye'de yüzde 72 arttı

TÜİK gıda fiyat endeksine göre ise ülkede gıda fiyatları yüzde 72 artış gösterdi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), küresel gıda fiyatlarının da şeker fiyatlarında yaşanan düşüşün etkisiyle Aralık'ta yüzde 1,5 gerilediğini açıkladı. FAO'dan yapılan açıklamaya göre, FAO Gıda Fiyat Endeksi, Aralık'ta bir önceki aya kıyasla yüzde 1,5, Aralık 2022'ye göre yüzde 10,1 düşüşle ortalama 118,5 puan oldu. FAO Dünya gıda emtia fiyatlarının ölçütü olan Endeks, 2023'ü bir önceki yılki seviyesinin yaklaşık yüzde 10 altında tamamladı. Endeks, 2023'ün tamamı için bir önceki yılın ortalama değerinden yüzde 13,7 daha düşük olurken, söz konusu dönem boyunca sadece uluslararası şeker fiyat endeksi bir önceki yıla göre yükseliş gösterdi. Küresel gıda fiyatlarının Aralık'ta şeker öncülüğünde düşüş göstermesi dikkati çekti. Şeker Fiyat Endeksi, Brezilya'daki güçlü üretim temposunun yanı sıra Hindistan'da etanol üretimi için şeker kamışı kullanımının azalmasının etkisiyle şeker fiyatlarındaki düşüşle Aralık'ta, kasıma göre yüzde 16,6 geriledi. Dokuz ayın en düşük seviyesi Endeks, Aralık'ta dokuz ayın en düşük seviyesine inerken, yıllık bazda yüzde 9 artış gösterdi. Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, aylık bazda palm, soya, kolza tohumu ve ayçiçeği tohumu yağı alımlarındaki durgunluğu yansıtarak yüzde 1,4 geriledi. Endeks, 2023’ün tamamında bir önceki yılın seviyesinin yüzde 32,7 altına indi. Tahıl Fiyat Endeksi, buğday, mısır, pirinç ve arpa fiyatlarının yükselmesiyle aylık bazda yüzde 1,5 arttı. Endeks, 2023’ün tamamında ise bir önceki yılın seviyesinin yüzde 15,4 gerisinde kaldı. Aynı dönemde FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi tatil sezonu öncesinde Batı Avrupa'daki güçlü iç satışlarla desteklenen tereyağı ve peynir için daha yüksek fiyat tekliflerinin etkisiyle yüzde 1,6 artış gösterdi. Endeks, Aralık 2022 değerinin yüzde 16,1 altında kaldı. Küçükbaş hayvana eti fiyatları tatil öncesi yükseldi FAO'nun açıklamasında, güçlü küresel ithalat talebinin uluslararası tam yağlı süt tozlarının yükselmesine yol açtığı belirtildi. Et Fiyat Endeksi de domuz eti için devam eden zayıf ithalat talebinin etkisiyle Aralık'ta yüzde 1 düşüş kaydetti. Endeks, Aralık 2022'deki seviyesinin yüzde 1,8 altına geriledi. Büyük üretici bölgelerdeki ihraç edilebilir arz bolluğuna rağmen büyükbaş ve kanatlı eti için bölgesel alım ilgisi de yavaşladı. Buna karşın küçükbaş hayvan eti fiyatları tatil öncesi yükseldi.

Dünya Bankası uyardı

Raporda, Ortadoğu'da yaşanan son çatışmaların, son yıllarda sıra dışı şokların etkileriyle mücadele eden emtia piyasalarında önemli bir belirsizlik yarattığı aktarıldı. Çatışma başlamadan önce Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun gönüllü olarak petrol arzını azaltmasının üçüncü çeyrekte enerji fiyatlarının yüzde 9 artmasına neden olduğu kaydedilen raporda, sonuç olarak Dünya Bankasının emtia fiyat endeksinin bu dönemde yüzde 5 arttığı ve şu anda 2015-2019 ortalamasının yüzde 45 üzerinde olduğu bildirildi. Çatışmanın etkisi şu ana kadar sınırlı seyrediyor Raporda, çatışmanın emtia fiyatları üzerindeki etkisinin şimdilik sınırlı olduğu, petrol fiyatlarının çatışmanın başlangıcından bu yana yaklaşık yüzde 6 arttığı, tarımsal emtiaların, çoğu metalin ve diğer emtiaların fiyatlarının ise neredeyse yatay seyrettiği kaydedildi. Bankanın raporunda, "Bununla birlikte tarih, çatışmanın tırmanmasının, petrol ve diğer emtia fiyatlarının artmasına yol açabilecek büyük bir riski temsil ettiğini gösteriyor; bu, bölgede ve dünya genelinde gıda güvensizliğini yoğunlaştıracak bir sonuç olacaktır." değerlendirmesinde bulunuldu. Çatışmanın artması durumunda emtia fiyatlarına ilişkin görünümün hızla kötüleşeceğine işaret edilen raporda, çatışmanın etkilerinin arz kesintilerinin süresine ve ölçeğine bağlı olacağı, ticaret kısıtlamaları ve hava koşullarına bağlı aksamaların da fiyatların yükselmesine neden olabileceği, beklenenden zayıf küresel büyümenin de emtia fiyatları üzerinde önemli bir aşağı yönlü risk oluşturduğu aktarıldı. Petrol fiyatları 100 doları aşabilir Raporda, petrol arzında "küçük bir aksama" olması durumunda küresel petrol arzının günde 500 bin ila 2 milyon varil azalmasının ve petrol fiyatlarının varil başına 93 ila 102 dolar aralığına ulaşmasının öngörüldüğü kaydedildi. Arzda "orta düzeyde bir aksama" durumunda ise küresel petrol arzının günde 3 ila 5 milyon varil azalacağı ve petrol fiyatlarının varil başına 109 ila 121 dolara yükselmesinin beklendiği belirtilen raporda, "büyük bir aksama" senaryosunda ise küresel petrol arzının günde 6 ila 8 milyon varil azalacağı ve fiyatların varil başına 140 ila 157 dolara çıkmasının öngörüldüğü bildirildi. 2025'te istikrara kavuşması bekleniyor Raporda, küresel ekonominin büyük bir petrol fiyatı şokuyla başa çıkma konusunda 1970'lerdekinden çok daha iyi bir konumda olduğu, buna rağmen Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaşın neden olduğu aksaklıkların üzerine Orta Doğu'daki son çatışmaların tırmanmasının küresel emtia piyasalarını "tehlikeli sulara" itebileceği vurgulandı. Emtia fiyatlarına ilişkin tahminlere yer verilen raporda, genel olarak emtia fiyatlarının bu yıl yüzde 23,5 ve gelecek yıl yüzde 4,1 düşmesinin beklendiği kaydedildi. Bankanın raporunda, emtia fiyatlarının 2025 yılında istikrara kavuşmasının beklendiği aktarıldı. Raporda, enerji fiyatlarının ise bu yıl yüzde 28,8 ve gelecek yıl yüzde 4,5 düşeceğinin tahmin edildiği belirtilerek Brent tipi ham petrolün fiyatının bu yıl varil başına ortalama 84 dolar olmasının, küresel ekonomik büyümenin yavaşlamasıyla gelecek yıl ise varil başına ortalama 81 dolara düşmesinin beklendiği bildirildi. Arzın artmasıyla tarımsal emtia fiyatlarının ise gelecek yıl düşmesinin beklendiği belirtilen raporda, metal fiyatlarının ise talebin yavaşlaması nedeniyle 2024'te yüzde 5 düşeceği, 2025'te ise küresel sanayi faaliyetinin toparlanmasıyla yükselmesinin öngörüldüğü aktarıldı. Altın fiyatları yüzde 8 arttı Raporda, politika yapıcıların tetikte olmaları gerektiği vurgulanarak başta altın olmak üzere bazı emtiaların görünüme ilişkin uyarılarda bulunduğuna işaret edildi. Altın fiyatlarının çatışmanın başlangıcından bu yana yaklaşık yüzde 8 arttığı kaydedilen raporda, altın fiyatlarının jeopolitik kaygılarla benzersiz bir ilişkisi olduğu, çatışma ve belirsizlik dönemlerinde bu artışların sıklıkla "yatırımcı güveninin erozyona uğradığına" işaret ettiği ifade edildi. Raporda, çatışmanın artması halinde gelişmekte olan ülkelerdeki politika yapıcıların manşet enflasyondaki olası artışı yönetmek için adımlar atmasının gerekeceği belirtildi. Gıda güvensizliğinin artması riski göz önüne alındığında hükümetlerin gıda ve gübreye yönelik ihracat yasakları gibi ticari kısıtlamalardan kaçınması gerektiği belirtilen raporda, bu tür önlemlerin genellikle fiyat oynaklığını ve gıda güvensizliğini artırdığı aktarıldı. Raporda, artan gıda ve petrol fiyatlarına tepki olarak fiyat kontrolleri gibi uygulamalardan da kaçınılması gerektiği vurgulanarak sosyal güvenlik ağlarının iyileştirilmesi, gıda kaynaklarının çeşitlendirilmesi, gıda üretimi ve ticaretinde verimliliğin artırılması gerektiği, uzun vadede ise tüm ülkelerin yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişi hızlandırarak enerji güvenliklerini güçlendirebileceği ve bunun da petrol fiyatı şoklarının etkilerini hafifleteceği kaydedildi. Yüksek petrol fiyatları gıda enflasyonunu tetikleyebilir Dünya Bankası Baş Ekonomisti ve Kalkınma Ekonomisinden Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Indermit Gill, Orta Doğu'daki son çatışmanın emtia piyasalarının 1970'lerden bu yana yaşadığı en büyük şok olan Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaşın hemen ardından geldiğini belirtti. Gill, politika yapıcıların ihtiyatlı olması gerekeceğini vurgulayarak, "Çatışma artarsa, küresel ekonomi yıllar sonra ilk kez yalnızca Ukrayna'daki savaştan değil, aynı zamanda Orta Doğu'dan da kaynaklanan çifte enerji şokuyla karşı karşıya kalacak" ifadelerini kullandı. Dünya Bankası Baş Ekonomist Yardımcısı ve Beklentiler Grubu Direktörü Ayhan Köse de yüksek petrol fiyatlarının devam etmesinin kaçınılmaz olarak gıda fiyatlarını da artıracağına dikkati çekti. Son çatışmanın tırmanmasının yalnızca bölgede değil, dünya genelinde gıda güvensizliğini yoğunlaştıracağı uyarısında bulunan Köse, "Şiddetli bir petrol fiyatı şoku gerçekleşirse, bu durum birçok gelişmekte olan ülkede halihazırda yüksek olan gıda enflasyonunu yukarı çekecektir." değerlendirmesinde bulundu.

#Gıda Fiyatları

Gıda Dünyada ucuzlarken Türkiye’de yükseliyor

Gıda fiyatları dünyada yüzde 10 düştü Türkiye'de yüzde 72 arttı

Dünya Bankası uyardı